Sleutelrol voor gelten bij de verspreiding van M. hyo in een varkensbedrijf

Hoewel de klinische symptomen van een Mycoplasma hyopneumoniae (M. hyo) infectie vooral tot uiting komen bij vleesvarkens, blijken gelten een sleutelrol rol te spelen bij de verspreiding van M. hyo in een varkensbedrijf. Daarom is het toepassen van een doordachte vaccinatie- en acclimatisatiestrategie bij de gelten essentieel om de M. hyo infectiedruk te verlagen en de prestaties van de vleesvarkens te optimaliseren.

Wat is de rol van gelten in de Mycoplasma infectieketen?

Bij de geboorte zijn biggen vrij van M. hyo, maar besmette zeugen en vooral eersteworpszeugen kunnen de bacterie al tijdens de kraamperiode overdragen naar hun biggen. Onderzoek naar M. hyo bij lacterende zeugen toont aan dat eersteworpszeugen bijna 11 keer vaker besmet zijn met M. hyo dan oudere zeugen. ⁽¹⁾ Biggen van eersteworpszeugen hebben dus een grotere kans om tijdens de zoogperiode besmet te raken met M. hyo. Bovendien blijkt uit onderzoek dat er een verband is tussen de M. hyo besmettingsgraad bij spenen en de ernst van de klinische symptomen op latere leeftijd. Hoe meer biggen op speenleeftijd besmet zijn, hoe meer M. hyo-achtige longletsels er later in het slachthuis worden waargenomen. ⁽²⁾

 Vaccinatie en acclimatisatie van gelten

Om de longgezondheid van vleesvarkens te verbeteren en het aantal longletsels bij het slachten te verminderen, is het noodzakelijk om een effectief vaccinatie- en acclimatisatieprotocol voor de gelten in te stellen.

Belangrijke stappen in het protocol:

1. Monitoring van de M. hyo-status van gelten en zeugen
   Het is het belangrijk om de M. hyo-infectiestatus van zowel de inkomende gelten als de zeugenstapel in kaart te brengen. Dit kan door het meten van antistoffen in bloedmonsters en het opsporen van de M. hyo-bacterie d.m.v. PCR-onderzoek op tracheobronchiale swabs (TBS). Op basis van deze kennis kan een doordacht vaccinatie- en acclimatisatieprotocol ontwikkeld worden.
2. Vaccinatie
   Vaccinatie zorgt ervoor dat de gelten zelf gezond blijven en vermindert het aantal
   M. hyo bacteriën in de luchtwegen, waardoor de kans op overdracht tussen gelten, zeugen en biggen afneemt. Gelten worden tijdens de opfokperiode vaak slechts één keer gevaccineerd tegen M. hyo, maar juist meerdere vaccinaties kunnen een boostereffect hebben. Uit studies is gebleken dat een tweevoudige of zelfs drievoudige vaccinatie tijdens de opfokperiode bijdraagt tot een daling van de M. hyo infectiedruk en het aantal longletsels bij vleesvarkens. ^(3,4)
3. Quarantaine / acclimatisatie
   Naast vaccinatie is een voldoende lange quarantaineperiode voor inkomende gelten noodzakelijk. Op sommige bedrijven worden gelten blootgesteld aan M. hyo door ze in contact te brengen met dieren die potentieel M. hyo uitscheiden. Hou er daarbij rekening mee dat M. hyo tot 200 dagen na infectie kan worden uitgescheiden.
4. Evaluatie van het protocol
   Voor het inbrengen van de gelten in de zeugenstapel kan het effect van het vaccinatie- en acclimatisatieprotocol gecontroleerd worden door middel van antistofbepaling en PCR-analyse. Uit onderzoek blijkt dat deze laatste stap vaak over het hoofd wordt gezien. Hoewel 75% van de bedrijven een acclimatisatieprotocol heeft, blijkt slechts 20% de effectiviteit van het protocol te controleren. ⁽⁵⁾

Conclusie

De controle van M. hyo begint bij een doordacht vaccinatie- en acclimatisatieprogramma voor de gelten. Vaccineer gelten vóór de introductie in de zeugenstapel minstens 3 keer tegen M. hyo, een eerste keer als big en vervolgens minstens 2 keer voor introductie in de zeugenstapel. Op deze manier zorg je ervoor dat er tijdens de lactatie minder overdracht van M. hyo is van de (eersteworps)zeugen naar de biggen en dat er bij het spenen minder biggen met M. hyo besmet zijn. Deze maatregelen, aangevuld met biggenvaccinatie en een optimaal management en huisvesting zorgt voor minder hoest en minder longletsels ten gevolge van M. hyo en heeft een gunstig effect op de prestaties van de vleesvarkens.

Overleg met uw dierenarts om een protocol op maat van uw bedrijf op te stellen.

Bronnen

1. ^{Deffner et al. Cross-sectional study on the in-herd prevalence of Mycoplasma hyopneumoniae at different stages of pig production. Vet Rec. 2022;e1317.}
2. ^{Fano et al. (2007). Effect of Mycoplasma hyopneumoniae colonization at weaning on disease severity in growing pigs. Can J Vet Res. 2007 Jul;71(3):195-200.}
3. ^{Garza-Moreno et al. (2019). Comparison of vaccination protocols against Mycoplasma hyopneumoniae during the gilt acclimation period. Vet Microbiol. 2019 Feb;229:7-13.}
4. ^{Betlach et al. (2021). Effect of multiple vaccinations on transmission and degree of Mycoplasma hyopneumoniae infection in gilts. Vaccine, 2021, Nr 4, p. 767-774.}
5. ^{Garza-Moreno et al. (2017). Survey on Mycoplasma hyopneumoniae gilt acclimation practices in Europe. Porcine Health Manag. 2017 Aug 21;3:21.}